Vì sao mình chiếu phim khoa học và vì sao bạn nên đi xem?

Xem phim bạn được gì?

Nov 29, 2024

31/12/2019, giao thừa đầu tiên ở Đài Bắc, mình cũng ham hố đi 'countdown'. Đêm hôm ấy, có một hình ảnh vẫn ám ảnh mình tới tận giờ và thôi thúc mình làm nhiều thứ với The Too Blue Scientist.

Ở giữa quảng trường của bữa tiệc chào đón năm mới Đài Bắc ồn ào tiếng nói từ nhiều đất nước hòa vào nhau. Mọi người tụ tập quanh tòa nhà biểu tượng Taipei 101 chọc trời. Mỗi năm vào đêm giao thừa, Taipei 101 dựng lên 04 màn hình đèn LED khổng lồ chạy dọc tòa nhà, bao phủ tứ phía. Những màn hình thẳng đứng dài ngoại cỡ này chiếu các đoạn video minh họa quảng bá văn hóa Đài Loan hoặc để quảng cáo cho rất nhiều thương hiệu lẫy lừng như Acer, Zeiss, Uber Eats, ...

Giữa một rừng các tập đoàn tỉ đô, hôm ấy, bỗng xuất hiện một đoạn video giới thiệu về LIS - Learning is Sharing. LIS là một công ty xây dựng học liệu khoa học thành lập bởi các bạn trẻ 9X. Mình biết LIS vì trước đó họ đã tới trường mình, Đại học Sư phạm quốc gia Đài Loan để chia sẻ trong một seminar. LIS nổi tiếng với các video tiểu phẩm tái hiện lịch sử của các phát hiện khoa học, nhằm minh họa cho học sinh thấy quá trình tư duy của các nhà khoa học, cùng rất nhiều video hướng dẫn theo sách giáo khoa khác.

Chắc bạn hình dung được, trong khung giờ kim cương bitcoin đó, để một thương hiệu hiện lên trước mắt của hàng trăm ngàn người trực tiếp và hàng triệu người xem qua truyền hình là không hề dễ dàng. Việc LIS ở trên đó, với sự hỗ trợ của Taipei 101, cho thấy một nỗ lực khuyến học khoa học rất lớn ở Đài Bắc và Đài Loan.

Giữa biển người, mình đứng ngẩn ra một lúc. Hình ảnh ấy đi theo mình suốt những năm sau đó. Mình làm nghiên cứu so sánh về chương trình khoa học của Đài Loan và Việt Nam. Mình đi phỏng vấn một vài người bạn làm ở LIS và một số tổ chức tương tự ở Đài Loan. Đi tham quan và so sánh bảo tàng khoa học ở hai quốc gia. Mình thực sự quan tâm tới cách hai nước truyền thông khoa học tới công chúng.

Tháng 3 năm 2022, khi về lại Việt Nam, mình viết để truyền thông khoa học. (Nhân tiện khoe, bài báo về cây xanh lần trước mình gửi bạn đang có tới … 25.000 lượt views (!) trên báo KHPT).

Ngoài viết, mình có lẽ là người đầu tiên mang Liên hoan phim khoa học quốc tế ra khỏi trường học và chiếu cho công chúng, khi ấy phần lớn là bạn bè ở Tô Đậm. Qua việc chiếu phim tài liệu khoa học, mình muốn giới thiệu với bạn bè nghệ sỹ là bên cạnh việc diễn tả nội tâm và làm đẹp, thì nghệ thuật có thể “bắc nhịp cầu” giữa khoa học và công chúng.

Vậy thì phim khoa học Hải chiếu giúp gì được cho mình, bạn hỏi?

Từ rất lâu, chúng ta đã có quá nhiều bằng chứng về biến đổi khí hậu và hậu quả của nó. Rõ ràng chúng ta biết cái gì là "thủ phạm" và ai sẽ phải chịu đau khổ hơn ai. Vậy thì cớ gì chúng ta vẫn quá chậm? Hóa ra, để am tường về biến đổi khí hậu là vô cùng khó. Sự lớp lang và phức tạp của nó vượt khỏi hình dung về mối quan hệ nhân - quả đơn giản thông thường trong tâm trí của mỗi cá nhân.

Bước đầu tiên để ứng phó giảm nhẹ thiệt hại của biến đổi khí hậu là phải hiểu nó, hiểu về mục tiêu Net Zero và hiểu về các nỗ lực kinh tế để đạt được mục tiêu này. Hiểu về những thứ phức tạp này là bạn đã có hiểu biết hơn phần lớn dân số Trái Đất trước thảm họa khí hậu.

Xem phim khoa học là cách giải trí nhất để tìm hiểu về Net Zero rồi. Bạn còn chần chừ gì nữa?

Ngày hôm nay 29/11, đánh dấu năm thứ 3 mình chiếu phim khoa học, sự kiện Bằng=Không 2024 sẽ diễn ra. Năm nào chiếu, khán giả cũng hỏi ủa phim khoa học là sao? Phim đầy tính lịch sử, chính trị, văn hóa mà sao gọi là phim khoa học?

Ed Yong, tác giả mình thích nói thế này, Science touches on everything, everything touches on science. Khoa học quyện vào thế giới ta đang sống đến mức rất khó để phân biệt nó và những thể loại khác. Xem phim, khoa học tự thấm, vào bạn vào lúc nào không hay.

Bằng Không 2024 hưởng ứng Liên hoan phim khoa học quốc tế tại Việt Nam. Phim được Viện Văn hóa Đức (Goethe-Institut) tuyển chọn. Ngoài phim, còn có chuyên gia từ các lĩnh vực Kiến trúc, Truyền thông, và Thời trang bền vững đến chia sẻ. Cuối cùng, không gian sự kiện được trang trí và minh họa bằng tác phẩm của các nghệ sỹ thực hành hoặc lấy cảm hứng từ chuyện bền vững.

Mình rất vui khi được đón tiếp bạn đọc của The Too Blue Scientist ở Bằng Không.